Tại sao gọi Quả Bơ là Dược liệu quý tại Việt Nam

CÂY BƠ

Tên khác: Lê dầu.

Tên khoa học: Persea americana.

Mô tả: Là loại cây thân gỗ. Lá xen kẽ, hoa có màu xanh – vàng. Quả của cây Bơ hình như cái bầu nước, vỏ mỏng hơi cứng, màu xanh lục đậm, có khi gần như màu đen. Khi chín, bên trong thịt mềm, màu vàng nhạt, giống như chất bơ, có vị ngọt nhạt.

Hột quả Bơ hình tựa quả trứng, nằm ở trung tâm quả, màu nâu đậm và rất cứng.

Bơ thuộc loại cây ăn quả có giá trị dinh dưỡng cao nhất, giàu năng lượng (trung bình 245kcal/100g), hàm lượng chất béo cao (26,4g/100g) chứa nhiều vitamin A, vitamin B, vitamin E và nhiều chất bổ dưỡng khác có lợi cho sức khỏe con người. Thành phần dinh dưỡng của quả Bơ cao hơn nhiều loại cây khác, nhất là về mặt calo, protein, các chất muối khoáng; là thực phẩm lý tưởng cho người bị bệnh tiểu đường. Hàm lượng các chất dầu thực vật trong quả Bơ rất cao (3-30%) và cơ thể con người có thể hấp thụ đến 92,8%.

Nghiên cứu của Koch, F. D (1983) cho thấy hàm lượng dầu trong thịt quả Bơ rất cao, chỉ sau trái ôliu, có thể làm giảm cholesterol trong máu. Vitamin E trong Bơ có tác dụng bảo vệ các axit chống lại sự oxy hóa, nhờ đó làm chậm quá trình lão hóa của tế bào giúp làn da tươi sáng và căng hơn. Dầu trái Bơ còn được dùng làm xà phòng hảo hạng hay các loại mỹ phẩm.

Trước đây, Bơ chủ yếu được trồng từ hạt, nhưng là cây đơn tính nên trong quá trình thụ phấn tự nhiên đã tạo nên sự đa dạng phong phú

về hình dạng, kích thước, năng suất và chất lượng quả. Màu vỏ Bơ khi chín có 2 dạng xanh và tím. Về chất lượng giữa các dòng Bơ sáp vỏ xanh và tím không khác nhau nhiều, tuy nhiên xu hướng hiện nay giống Bơ có vỏ màu xanh khi chín được trồng nhiều hơn.

Giá trị của quả bơ

Hầu hết người tiêu dùng ở Việt Nam chỉ biết sử dụng quả Bơ cho việc làm thức uống dưới dạng sinh tố, chưa biết nhiều về giá trị dinh dưỡng tuyệt vời cũng như cách sử dụng rất phong phú của quả Bơ.

Trên thế giới, tại các nước như Mỹ, Mêhicô, Ôxtrâylia… Bơ được đánh giá cao và được sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau như ăn quả tươi, chế biến nhiều món ăn ngon, tinh chiết dầu ăn và đặc biệt Bơ được sử dụng rất nhiều trong mỹ phẩm cho việc chăm sóc sắc đẹp.

Những công dụng này mang lại tiềm năng phát triển lớn cho sản xuất và tiêu dùng quả Bơ của Việt Nam, nhất là hiện nay với sự trợ giúp của các tổ chức quốc tế, Bơ còn là loại quả xuất khẩu cho giá trị cao nhờ thời gian bảo quản đã được kéo dài đến 60 ngày.

1. Giá trị dinh dưỡng

Bơ có chứa hơn 14 loại vitamin và khoáng chất bao gồm canxi, sắt, đồng, magiê, phốtpho, kali, natri, kẽm, mangan và selen.

Bơ cũng rất giàu chất chống oxy hóa, có tác dụng ngăn ngừa hình thành các gốc tự do dẫn đến gây ung thư, đục thủy tinh thể, lão hóa da, giúp duy trì làn da săn chắc.

Bơ còn là nguồn folate rất quan trọng đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ và đặc biệt quan trọng đối với thai kỳ ở những tuần đầu tiên vì 75% trẻ sơ sinh bị nứt đốt sống là do thiếu folate từ trong bụng mẹ.

Là một trong rất ít loại quả không có cholesterol, lại chứa chất béo đơn không bão hòa – loại chất béo tốt cho cơ thể giúp làm giảm hàm lượng cholesterol.

Bơ có chứa hàm lượng protein cao nhất so với các loại quả khác, cao gần như tương đương với sữa.

Ngoài ra, Bơ còn có hàm lượng muối thấp, chất xơ cao, có hàm lượng lutein cao, có chất carotenoid tự nhiên giúp mắt sáng và duy trì một làn da đẹp.

Đối với trẻ em

Bơ rất dễ chế biến làm thức ăn cho bé, với trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên, thì chỉ cần nghiền nhỏ phần thịt của trái Bơ, còn trẻ em lớn hơn thì có thể cắt thành từng miếng cho bé cắn.

Bơ rất có lợi cho sức khỏe của trẻ em, vì trong quả Bơ có chứa protein, vitamin A, C, E cao. Protein là một thành phần dinh dưỡng quan trọng đối với sự phát triển của trẻ em và đặc biệt là trẻ sơ sinh.

Ngoài ra các chống oxy hóa tác dụng bảo vệ các tế bào não, còn vitamin B tổng hợp trong trái Bơ có tác dụng tăng cường trí nhớ. Vì thế Bơ là một nguồn dinh dưỡng hoàn hảo cho sự phát triển trí não của trẻ em.

2. Giá trị đối với sức khỏe

– Giảm cholesterol: Bơ có chứa rất nhiều beta-sitosterol, là một hợp chất làm giảm tỷ lệ cholesterol. Một nghiên cứu tiến hành trên 45

người đã cho thấy ăn một quả Bơ mỗi ngày sẽ giúp giảm tỷ lệ chất béo xuống khoảng 17% chỉ trong vòng một tuần. Thành phần axit oleic và linoleic chứa trong quả Bơ có tác dụng làm giảm mức cholesterol xấu (LDL) và gia tăng lượng cholesterol có ích cho cơ thể.

– Giúp điều chỉnh huyết áp: Hàm lượng cao axit folic và kali có trong quả Bơ sẽ giúp điều chỉnh vào nhiều mục đích khác nhau như ăn quả tươi, chế biến nhiều món ăn ngon, tinh chiết dầu ăn và đặc biệt Bơ được sử dụng rất nhiều trong mỹ phẩm cho việc chăm sóc sắc đẹp.

Những công dụng này mang lại tiềm năng phát triển lớn cho sản xuất và tiêu dùng quả Bơ của Việt Nam, nhất là hiện nay với sự trợ giúp của các tổ chức quốc tế, Bơ còn là loại quả xuất khẩu cho giá trị cao nhờ thời gian bảo quản đã được kéo dài đến 60 ngày.

– Trị loét dạ dày (bao tử): Bơ giúp làm dịu phần bề ngoài nhạy cảm, niêm mạc của dạ dày (bao tử) và tá tràng, do vậy sẽ có tác dụng điều trị hiệu quả các vết loét.

– Tăng cường hệ miễn dịch: Việc dùng quả Bơ thường xuyên có tác dụng duy trì tình trạng khỏe khoắn và tăng cường hệ miễn dịch. Theo các chuyên gia, chất dầu có trong quả Bơ rất có ích trong việc điều trị các chứng bệnh về da như vẩy nến và chứng khô da.

– Cải thiện khả năng thị giác: Các chất chống oxy hóa chứa trong quả Bơ giúp trung hòa các gốc tự do, cải thiện thị giác và phòng chống các bệnh về mắt, như bệnh loạn thị, bệnh tăng nhãn áp và bệnh đục thủy tinh thể.

– Giúp hơi thở thơm tho: Các thành phần trong quả Bơ có tác dụng tẩy trừ các chất cặn bã đã bị phân hủy trong đường ruột.

– Ngăn ngừa sỏi thận: Chất kali chứa nhiều trong quả Bơ giúp làm giảm lượng canxi bài tiết qua đường nước tiểu, nhờ thế sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh sỏi thận.

– Giúp thai nhi phát triển: Thành phần axit folic trong quả Bơ đóng vai trò quan trọng cho quá trình phát triển các mô mạnh khỏe của bào thai và giúp ích cho thụ tinh ống nghiệm.

– Ngăn ngừa tình trạng nôn ói ở thai phụ: Vitamin B6 có trong quả Bơ có thể giúp làm dịu cảm giác buồn nôn và khó chịu ở bao tử của chị em trong suốt thời gian thai nghén.

– Phòng tránh ung thư tuyến tiền liệt: Chất phytonutrient có trong quả Bơ có tác dụng ngăn ngừa quá trình phát triển của các tế bào ung

thư ở tuyến tiền liệt.

– Tăng cường độ khỏe khoắn của hệ thần kinh và cơ bắp: Lượng kali chứa trong quả Bơ giúp cân bằng các chất điện phân, giúp các cơ bắp

hoạt động hiệu quả, đồng thời còn giúp tăng cường năng lượng cho hệ thần kinh và quá trình trao đổi chất trong cơ thể.

– Kháng viêm tốt: Chất phytosterol – một loại hormon thực vật có trong quả Bơ như campesterol, beta-cytosterol, stymasterol làm giảm tình trạng viêm, omega-3 tạo chất nhờn cho khớp xương, làm giảm viêm khớp.

3. Giá trị đối với sắc đẹp

Bơ được sử dụng vào việc chăm sóc sắc đẹp và sức khỏe nhờ giàu vitamin A, D, E cùng với các khoáng chất kali, phốtpho, lưu huỳnh và clo, trong đó:

– Vitamin E có tác dụng bảo vệ các axit béo chống lại sự oxy hóa, nhờ vậy làm chậm quá trình lão hóa của tế bào giúp làn da tươi trẻ và săn chắc.

– Vitamin A có tác dụng lột bỏ lớp da chết, thúc đẩy việc sản xuất chất collagen. huyết áp và chống đột quỵ, cũng như ngăn ngừa những vấn đề về tim và các bệnh liên quan đến hệ tuần hoàn.

4. Giá trị với môi trường

Trồng Bơ mang lại nhiều lợi ích cho môi trường:

– Cây Bơ không chỉ có tác dụng làm bóng mát mà còn giúp làm giảm nhiệt độ không khí do việc thoát hơi nước từ lá.

– Cây Bơ còn là nguồn cung cấp oxy đáng kể và giúp cho không khí có sự trong lành tươi mát. Vì theo các nghiên cứu cho thấy mỗi cây Bơ sản xuất gần 118kg oxy mỗi năm và cứ 1 ha vườn Bơ trong 1 năm có thể giúp loại thải được 6,4 tấn CO2

Vườn Bơ còn có thể làm giảm dòng chảy và lọc nước mưa nhờ đó làm giảm nguy cơ lũ lụt, nâng cao khối lượng và chất lượng nước. Rễ cây Bơ còn giúp chống lại sự xói mòn của đất.

Công Dụng Của Hạt Bơ

Quả Bơ vẫn được biết đến là một siêu thực phẩm với nguồn dinh dưỡng lành mạnh trong thịt quả, tuy nhiên không phải ai cũng biết rằng hạt Bơ rất giàu dinh dưỡng, thậm chí còn nhiều hơn nguồn dinh dưỡng trong thịt quả.

Một thực tế đáng ngạc nhiên là 70% lượng axit amin chứa trong Bơ được tìm thấy trong hạt. Ngoài ra, hạt Bơ chứa chất xơ hòa tan nhiều hơn bất kỳ thực phẩm nào khác. Nó có thể cung cấp đầy đủ nhu cầu chất xơ mà cơ thể cần trong ngày.

1. Chống ung thư

Hạt cũng như thịt quả Bơ chứa nhiều chất chống oxy hóa. Chúng giúp cơ thể có thể loại bỏ các gốc tự do – nguyên nhân hình thành tế bào ung thư.

Ngoài ra, hạt quả Bơ còn chứa các hóa chất như flavonol – hỗ trợ cơ thể chống lại sự phát triển của tế bào ung thư.

2. Đặc tính kháng viêm

Hạt quả Bơ có thuộc tính chống viêm nên rất tốt cho đường tiêu hóa, giúp giảm các vết loét nhỏ trong đường ruột, dạ dày. Vị chát và chất làm se trong hạt Bơ có tác dụng điều trị tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa hiệu quả.

3. Tốt cho sức khỏe tim mạch, tăng cường miễn dịch

Nguồn chất xơ có trong hạt quả Bơ làm giảm cholesterol và tăng cường sức khỏe tim mạch.

Hơn nữa, các thành phần trong hạt quả Bơ còn giúp tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ bạn khỏi những căn bệnh thông thường như cảm cúm nhẹ, nhiễm nấm ngứa…

4. Giúp xương chắc khỏe

Hạt Bơ có vị chát và chất làm se, có tác dụng giảm đau khớp, cơ bắp khi bôi đắp tại chỗ. Những bệnh nhân mắc bệnh khớp có thể dùng hạt quả Bơ lột lớp áo vỏ, nướng qua hoặc luộc chín, phơi nắng 3-5 ngày, sau đó đập dập hoặc xay nhuyễn để đắp vào vết sưng.

* Sử dụng hạt quả Bơ như thế nào

Để sử dụng hạt quả Bơ, ta bỏ lớp vỏ mỏng xung quanh hạt, có thể nướng qua bằng lửa nhỏ hoặc luộc chín, phơi nắng 3-5 ngày. Đập dập hạt Bơ hoặc cho vào máy xay sinh tố xay nhuyễn.

Cũng có thể sử dụng loại hạt này để trộn cùng các món salad, súp, hầm hoặc làm nước xốt. Nên lưu ý, không nên ăn quá nhiều hạt quả Bơ do hàm lượng tannin trong hạt tương đối lớn.

Hạt quả Bơ xay nhuyễn có thể sử dụng làm mặt nạ dưỡng tóc, dưỡng da, tẩy da chết, điều trị mụn hiệu quả nhờ chất làm se bề mặt. Nó giúp giảm đau khớp, bắp thịt bằng cách xay ra ngâm rượu.

Những Lưu Ý Khi Ăn Bơ

Không thể phủ nhận những tác dụng tuyệt vời mà quả Bơ đem lại cho sức khỏe con người, tuy nhiên, khi ăn quả Bơ cần lưu ý một số điều dưới đây:

– Để phát huy tối đa tác dụng của quả Bơ, trong một ngày chỉ nên dùng khoảng 2 thìa cà phê tương đương với 1/6 quả Bơ là đủ, với mỗi thìa cà phê quả Bơ, cơ thể bạn đã được cung cấp 5g chất béo và 55 đơn vị calo (Theo một nghiên cứu về tác dụng của quả Bơ do các chuyên gia Mêhicô thực hiện).

– Một số chất dầu chứa trong quả Bơ có hại cho gan, gây ra những tổn thương sâu hơn khi gặp phải những trục trặc sẵn có ở gan. Do đó, những người bị bệnh gan, gan yếu thì không nên ăn quả Bơ.

– Phụ nữ đang cho con bú không nên ăn quả Bơ: Quả Bơ rất tốt cho phụ nữ mang thai nhưng lại có hại cho phụ nữ đang cho con bú. Bởi các chất trong Bơ sẽ làm giảm quá trình sản xuất sữa của phụ nữ. Bên cạnh đó nếu phụ nữ cho con bú ăn Bơ nhiều cũng sẽ dễ bị đau bụng, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bé.

– Những chất chứa trong quả Bơ có thể gây nên những phản ứng trên da, do đó, những người có cơ địa mẫn cảm nếu ăn quả Bơ sẽ bị phát ban, mẩn ngứa, thậm chí là eczema nếu ăn quá nhiều và thường xuyên.