BỒ CÔNG ANH

Vị thuốc Bồ công anh là phần trên mặt đất của cây Bồ công anh

– Tên khoa học: Taraxacum offcinal Wig (Taraxacum dens-leonis Desf.).

– Họ khoa học: Bồ công anh thuộc họ Cúc (Compositae).

Vị thuốc Bồ công anh có tác dụng thanh nhiệt, tiêu độc.

Cây bồ công anh

– Cây bồ công anh cây thuốc quý. Dạng cây cỏ sống dai, rễ đơn, dài, khỏe, thuộc loại rễ hình trụ. Lá mọc từ rễ nhẵn, thuôn dài hình trái xoan ngược, có khía răng uốn lượn hoặc xẻ lông chim, mép giống như bị xé rách. Đầu màu đơn độc ở ngọn, cuống dài rỗng, từ rễ mọc lên. Tổng bao hình chuông gồm nhiều dãy lá bắc, những cái ở phía ngoài xòe ra và cong xuống, còn các cái ở trong thì mọc đứng. Hoa hình nhỏ ở phía ngoài có màu nâu ở mặt lưng, quả bế 10 cạnh, có mỏ dài. Các tơ của màu lông sắp theo 1 dẫy, ra hoa từ tháng 3-10.

– Phân bố:

Phù công anh mọc hoang ở những nơi vùng núi cao như Đà Lạt, Tam Đảo, Sa Pa, mọc hoang nhiều ở Trung Quốc.

– Thu hái và chế biến

Chọn vào giữa tháng 4 đến tháng 5 là thời kỳ có vị đắng nhiều nhất, có người dùng thứ nhỏ và dài, thân và cành màu tím là tốt nhất. Dùng toàn cây phơi trong râm cho khô.

– Dùng toàn cây, dùng rễ phơi khô. Lựa cây nhiều lá, mầu lục tro, rễ nguyên đủ là tốt.

– Bảo quản:

Phơi thật khô, đóng trong túi PE hút chân không 1kg-5kg

Bồ công anh chứa các thành phần hóa học

Taraxasterol, Choline, Inulin, Pectin (Trung Dược Học).

Fructose (Power F B và cộng sự C A, 1913, 7: 13523).

Sucrose, Glucose (Belaev V F và cộng sự, C A, 1975, 51: 11495c).

Tác dụng dược lý của bồ công anh

. Thuốc sắc Bồ công anh có tác dụng ức chế các loại vi khuẩn như tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn dung huyết, phế cầu, não mô cầu, trực khuẩn bạch hầu, trực khuẩn lỵ Flexener, trực khuẩn mủ xanh, Leptospira hebdomadia (Trung Dược Học).

. Nước sắc Bồ công anh có tác dụng lợi mật, bảo vệ gan, lợi tiểu (Trung Dược Học).

. Nước sắc Bồ công anh có tác dụng nhuận trường (Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).

Vị thuốc bồ công anh

Tính vị:

Vị ngọt, tính bình, không độc (Tân Tu Bản Thảo).

Vị hơi đắng, tính hàn (Đông Viên Dược Tính Phú).

Vị ngọt, tính bình, hơi hàn (Bản Thảo Thuật).

Vị đắng, ngọt, tính hàn (Dược Tính Công Dụng).

Vị ngọt, đắng, tính hàn (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

Qui kinh:

Vào kinh Can, Vị (Trấn Nam Bản Thảo).

Vào kinh Dương minh Vị và Thái âm Phế (Bản Thảo Giảng Nghĩa Bổ Di).

Vào kinh Can, Vị (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách)

Công dụng của Bồ công anh:

Thanh nhiệt, giải độc, tán sưng tiêu ung

Liều dùng của Bồ công anh:

– Bên trong uống 12g đến 40g.

– Dùng tươi, gĩa nát đắp vào nơi sưng đau.

– Bên ngoài dùng tùy ý theo nhu cầu.

Ứng dụng lâm sàng của vị thuốc Bồ công anh

• Trị gai đâm hoặc bị nhằm nước đái của con cáo làm cho thịt sưng phù:

Bồ công anh gĩa nát lấy nước cốt bôi vào nhiều lần thì khỏi (Đồ Kinh phương).

• Trị sản hậu không cho con bú, sữa tích lại làm cho vú căng, sưng:

Bồ công anh gĩa nát, đắp lên đó, ngày 3 đến 4 lần (Mai Sư phương).

Làm cho răng cứng, mạnh gân xương, sinh được thận thủy, tuổi chưa đến 80 có tác dụng làm đen râu tóc, tuổi trẻ uống gìa không yếu:

Bồ công anh 1 cân, loại này thường sống ở trong vườn, nó có vào giữa tháng 3tháng 4, sang mùa thu thì nở hoa, khi ấy cắt cả gốc lá, thân cây, 1 cân rửa sạch đem phơi âm can, không được phơi nắng, bỏ vào thùng đậy kín. Lấy 40gmuối, 20gHương phụ tử, tán bột rồi cho Bồ công anh vào đó ngâm 1 đêm, hôm sau chia làm 20 nắm, rồi dùng giấy bao 3-4 lớp thật chặt. Lấy phân giun đất buộc thật chặt cho vào lò sấy khô, dùng lửa nướng cho hồng lên là đủ. Xong đem ra bỏ phân giun đất đi rồi tán nhỏ, cứ sức vào răng vào buổi sáng, tối, nhổ cũng được, nuốt cũng được, làm lâu mới hiệu nghiệm (Hoàn Thiếu Đơn- Thụy Trúc Đường Kinh Nghiệm phương).

• Trị vú sưng đỏ:

Bồ công anh 40g, Nhẫn đông đằng 80g, gĩa nát. Sắc với2 chén nước còn 1 chén, uống trước bữa ăn (Tích Đức Đường phương).

• Trị cam sang, đinh nhọt:

Bồ công anh gĩa nát, lấy riêng một ít vắt nước trộn rượu sắc uống cho ra mồ hôi (Chứng Loại Bản Thảo).

• Trị lở loét lâu ngày không khỏi, ong châm, rắn cắn, bọ cạp cắn:

Bồ công anh gĩa nát,đắp vào vết thương (Cấp Cứu phương).

• Trị tuyến sữa viêm cấp tính:

Bồ công anh 32g, Qua lâu, Liên kiều mỗi thứ 20g, Bạch chỉ 12g, sắc uống. Bên ngoài dùng Bồ công anh tươi gĩa nát đắp (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

• Trị ung độc sưng tấy cấp tính: Bồ công anh 20gđến 40g, sắc uống (Bồ Công Anh Thang – Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

Trị đinh nhọt, sưng độc phát sốt, lở loét ngoài da, đỏ mắt do phong hỏa:

Bồ công anh 20g , Dã cúc hoa, Kim ngân hoa mỗi thứ 12g, Cam thảo sống 1,20g. Sắc uống.

• Trị viêm ruột thừa chưa vỡ mủ:

Bồ công anh 12g, Tử hoa địa đinh 20g, Mã xỉ hiện 40g, Hoàng cầm, Đơn sâm mỗi thứ 12gsắc uống (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

• Trị kết mạc viêm cấp tính, mắt đỏ sưng đau [do Can hỏa bốc lên]:

Bồ công anh (tươi) 80g , Chi tử 7 trái, sắc uống (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

• Trị đường tiểu viêm, bàng quang viêm, tiêu hóa kém, căng đau vùng dạ dầy):

Bồ công anh 40g, Quất bì 24g, Sa nhân 12g, Tán bột. Mỗilần uống 1-2g, ngày 3 lần (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

• Trị các chứng sưng vú, thiếu sữa:

Bồ công anh, Hạ khô thảo, Bối mẫu. Liên kiều, Bạch chỉ, Qua lâu căn, Quất diệp, Cam thảo, Đầu cấu, (gầu trên đầu). Hùng thử phẩn (phân chuột đực). Sơn đậu căn, Sơn từ cô, sắc uống làm viên tùy theo bệnh để làm quân, thần, tá, sứ (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).

Bồ công anh thường dùng trong đơn thuốc điều trị viêm tuyến vú:

– Bài thuốc ngân bồ thang: Kim ngân hoa 20g, Bồ công anh 20g, Vòi voi 10g, Lá Mỏ quạ 10g. Các vị cho vào 600 ml nước, sắc lấy 200 ml nước thuốc, chia uống 2 lần trong ngày. Ngày uống 1 thang. (Viêm tuyến vú)

– Bồ xuyên thang: Bồ công anh 20g Xuyên sơn giáp (đốt tồn tính) 15g  Cách dùng, liều lượng: Các vị cho vào 400ml nước, sắc lấy 200 ml nước thuốc, chia uống 2 lần trong ngày, Ngày uống 1 thang. (Chủ trị: Phụ nữ viêm tuyến vú, sưng, nóng, đỏ đau.)

– Bồ hương thang: Bồ công anh 2 lượng, Hương phụ 1 lượng. Mỗi ngày 1 thang, sắc uống 2 lần. (Trị viêm tuyến vú cấp tính)

Bồ công anh được dùng trong điều trị lẹo mắt, viêm mi mắt: Ngân Kiều Tang Cúc Công Anh Thang: Bồ công anh, Cúc hoa, Kim ngân hoa, Liên kiều, Tang diệp. Lượng bằng nhau. Sắc uống. (Thanh nhiệt, giải độc, sơ phong)

Bồ công anh có tác dụng tốt trong điều trị dị ứng, tróc lở toàn thân ở trẻ em: Bài thuốc:  Sài đất 300g, Cam thảo đất 6g, Cỏ Màn chầu 10g, Kim ngân hoa 20g, Kinh giới 4g, Bồ công anh 10g, Thổ phục linh 2g, Thương nhĩ tử 10g. Cách dùng, liều lượng: Các vị cho nước, nấu kỹ lấy 300ml nước cao lỏng. Trẻ em tuỳ tuổi mỗi ngày uống 3 lấn mỏi lần từ 10 – 30 ml pha loãng với nước chín.

công dụng mạnh trong thanh nhiệt, giải độc, trị đinh nhọt rất tốt (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).

Lưu ý khi sử dụng Bồ công anh:

Không có thấp nhiệt ung độc kỵ dùng. Ung thư thuộc hư hàn âm cấm dùng.

Nơi mua bán Bồ công anh đạt chất lượng

Bồ công anh là vị thuốc quý, được sử dụng rộng rãi trong YHCT. Với mong muốn bệnh nhân được sử dụng đúng dược liệu tốt, chất lượng. CÔNG TY CP DƯỢC TRUNG ƯƠNG MEDIPLANTEX đã thực hiện thu mua, sơ chế và chế biến đúng quy trình theo hướng dẫn của Thông tư 13/2018/TT-BYT để đảm bảo rằng dược liệu có chất lượng tốt nhất.

+ Khách hàng có thể mua trực tiếp tại 7A54 đường An Hạ, Xã Phạm Văn Hai, H.Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh hoặc liên hệ hotline: 0902435898 để được tư vấn, hổ trợ.

Vị thuốc có thể bạn quan tâm

• Nấm linh chi
• Bồ công anh
• Bạch thược

duoclieugiasi.com tổng hợp và sưu tầm.